راهحل آنالوگ بوش
وَنوار بوش (1890-1974) در کنار تحلیلگر تفاضلیاش
بوش در سن 29 سالگی به عنوان استاد مهندسی برق به دانشگاه امآیتی پیوست و رهبری طراحیِ تحلیلگر تفاضلی را به عهده گرفت. طی جنگ جهانی دوم ریاست کمیتۀ پژوهشی دفاع ملی را به عهده داشت و در باب امور علمی به فرانکلین روزولت رئیسجمهور مشاوره میداد.
راهحل آنالوگ بوش: تحلیلگر تفاضلی
ونوار بوش سردرگم شده بود. به گفتۀ خودش «سعی داشتم برخی مسائل موجود در مدارهای الکتریکی را حل کنم ... . اما یکسره به بنبست خورده بودم، چون آن معادلات دشوار را نمیتوانستم حل کنم ... ». اما بوش کارش را به دلیل فقدان ابزار رها نکرد. بلکه ابزاری جدید اختراع کرد. این استاد امایتی در 1931 برای مدلسازی شبکههای انتقال قدرت یک تحلیلگر تفاضلی ساخت، اما خیلی زود متوجه ارزش این ابزار به عنوان یک رایانهٔ آنالوگ عاممنظوره شد. تحلیلگر تفاضلیِ بوش با ردیفهای پیچیدۀ چرخدندهها و محورهایی که با موتورهای الکتریکی حرکت میکردند، کل مساحت سالن را اشغال میکرد. «جمعکنندههای» چرخی-دیسکی را، که قلب تپندۀ دستگاه بودند، میشد به 18 محور بلند و چرخنده متصل کرد. ساخت این دستگاه در 1928 به دست دانشجوی بوش، هارولد هیزن، آغاز شد و میتوانست تقریباً هر معادلۀ دیفرانسل دلخواه درجۀ ششم را حل کند. اما برای حل هر معادله باید کل دستگاه با زحمت فراوان تنظیم میشد. تحلیلگر بوش علاوهبر تحلیل شبکههای انتقال قدرت، مسائلی در حوزۀ فیزیک، لرزهشناسی و تحلیل پرتابهها را نیز حل میکرد. این دستگاه الهامبخش ساخت دستگاههایی مشابه در ایالات متحده امریکا، بریتانیا، اروپا، اتحادیۀ جماهیر شوروی و استرالیا شد.
تحلیلگر تفاضلیِ ونوار بوش
تحلیلگر تفاضلیِ بوش دستگاهی عظیم و پیچیده بود. برای حل هر مسئله، شش جمعکننده و چندین میز ورودی و خروجی با دقت تمام به هم وصل میشدند. انجام چنین کاری هم نیازمند مهارت مکانیکی بود و هم غوطه خوردن در روغن و گریس.
تحلیلگر تفاضلیِ مدرسۀ مور
مدرسۀ مور و محوطۀ آزمایشهای ابردین متعلق به ارتش ایالات متحده، از نسخههای کپیشدۀ تحلیلگر تفاضلیِ بوش استفاده میکردند تا جداول توپخانهها را محاسبه کنند. این دستگاهها خیلی کند بودند و همین انگیزهای شد برای ساخت دستگاه سریعترِ اِنیاک.
تحلیلگر تفاضلیِ یوسیالای: مغز مکانیکی یوسیاِلاِی
تحلیلگر تفاضلیِ یوسیاِلاِی: جنرال الکتریک سال 1947
پیشروی بر اساس موفقیتهای قبلی
تحلیلگر تفاضلیِ بوش الهامبخش ساخت نسخههای بسیار پیچیدهتر شد. تحلیلگر تفاضلیِ راکفلر که طی جنگ جهانی دوم به شکل سرّی برای محاسبۀ جداول شلیک و نمودارهای رادارها به کار میرفت، «مهمترین رایانهٔ موجود در ایالات متحده در پایان جنگ» محسوب میشد.
تحلیلگر تفاضلیِ راکفلر
بنیاد راکفلر با کمکهزینۀ چشمگیر 230،500 دلار از ساخت تحلیلگر بوش در ابعاد بزرگتر حمایت کرد. امآیتی در 1950 به ماشینهای دیجیتال روی آورد، اما تحلیلگر تفاضلی راکفلر تا 1954 کماکان استفاده میشد
قطعات تحلیلگر تفاضلی راکفلر
تحلیلگر تفاضلیِ راکفلر برای انجام محاسبات پیچیدهتر جمعکنندههای بیشتری داشت. مهمتر از آن، با استفاده از نوارهای کاغذی پانچشده و رلههای تلفنی روند تنظیم دستگاه را ساده کرده بود – دیگر نیازی به مرتبسازی دوبارۀ محورهای مکانیکی نبود.
بازی با فناوری؟
کودکان بریتانیایی عاشق اسباببازیهای مکانو بودند. ظاهراً فیزیکدانهای بریتانیایی نیز آن را دوست داشتند. داگلاس هارتری، استاد دانشگاه منچستر و دانشجوی پژوهشیاش آرتور پورتر، با الهام از تحلیلگر تفاضلیِ بوش در سال 1932 نسخۀ خودشان را از این دستگاه ساختند؛ آن هم فقط با استفاده از قطعات اسباببازیِ مکانو. گرچه نسبت به نسخۀ اصلیِ بوش دقت کمتری داشت، اما بسیار ارزانتر بود: 100 دلار در برابر 25،000 دلار.
اولین مدل منچستر از تحلیلگر تفاضلی
این نمونۀ اولیه از تحلیلگر تفاضلیِ مکانو فقط یک جمعکننده داشت. هم دانشگاه منچستر و هم دانشگاه کمبریج به ساخت دستگاههای مکانو پرداختند، اما بعدها دستگاههای متعارف و گرانتر تهیه کردند.