نمایشگاه مجازی کامپیوترهای بزرگ

کودکان در حال استفاده از پایانه‌های اشتراک زمان پردازش

زبان کامپیوتری بیسیک برای مبتدیان در برنامه‌نویسی طراحی شد.

فواید اشتراک‌گذاری

شرکت‌های بزرگ می‌توانستند هزینۀ کامپیوترهای بزرگ را بپردازند. اما کاربران با توان خرید پایین چطور؟ کاربرانی که نمی‌توانند تنهایی یک کامپیوتر بزرگ بخرند می‌توانند به شکل مشترک از یک کامپیوتر بزرگ استفاده کنند. چون اکثر کارهای این کاربران به پردازش کمی نیاز دارد، و کامپیوترها سریع‌تر از سرعت فعالیت کاربران عمل می‌کنند، یک دستگاه واحد می‌تواند کارهای فراوانی را همزمان انجام دهد؛ یعنی به این کاربران این تصور را بدهد که تمام قدرت پردازش کامپیوتر در اختیار آنان است و دسترسی‌ای شبیه دسترسی بلادرنگ به آن‌ها بدهد.

دانشجویان ساکن خوابگاه دانشگاه رادکلیف در حال استفاده از یک پایانۀ اشتراک زمان پردازش

تبلیغات مهمانی خودمانی کامپیوسرو

کامپیوسرو در 1969 کارش را با ارائۀ خدمات اشتراک زمان پردازش شروع کرد. برخی از کارمندان شرکت به ارائۀ این خدمات خانگی که در 1979 شروع شد، اعتراض داشتند؛ زیرا به نظرشان این خدمات مشخصا برای کاربران نابلد طراحی شده بود. با این حال این حوزه به یکی از حوزه‌های سودآور کامپیوسرو تبدیل شد.

خاستگاه اشتراک زمان پردازش

دانشگاه ام‌آی‌تی در 1961 سیستم سازگار اشتراک زمان پردازش (CTSS; Compatible Time-Sharing System) را معرفی کرد. این سیستم که توسط جان مک‌کارتی راه‌اندازی شده بود که همچنین در حوزۀ هوش مصنوعی نیز جزو پیشگامان بود؛ این سیستم تا 1973 مورد استفاده بود و شاید یکی از اولین سیستم‌های اشتراک زمان پردازش است که تعداد گسترده‌ای از کاربران به آن دسترسی داشتند. این سیستم همچنین زمینه‌ساز پروژۀ مک ام‌آی‌تی نیز بود. پروژۀ مک که با حمایت دپارتمان دفاعی در 1963 آغاز شد، هدف‌اش این بود که خدمات اشتراک زمان پردازش را برای همگان در همۀ نقاط فراهم کند – چیزی شبیه سیستم برق و تلفن. بعدها پروژۀ مک با جنرال الکتریک و آزمایشگاه‌های بل وارد همکاری شد تا یک سیستم تجاری اشتراک زمان پردازش را تحت عنوان مولتیکس (Multics) توسعه دهد. تا 1985 حدود 80 سیستم مولتیکس راه‌اندازی شد. بسیاری از آن‌ها تا سال 2000 هم مورد استفاده بودند.

کتابچۀ کامپیوتر GE 235

شرکت دارتموث در 1963 سیستم اشتراک زمان پردازش دارتموث (DTSS; Dartmouth Time Sharing System) را ساخت: یک کامپیوتر بزرگ 235 که از طریق یک کامپیوتر کوچک‌تر GE Datanet 30 به کاربران دسترسی می‌داد.

خبرنامۀ داخلی آی‌بی‌ام

در 1965 آی‌بی‌ام شاهد این بود که سیستم‌های اشتراک زمان پردازش مبتنی بر کامپیوترهای شرکت‌های رقیب در حال گسترش یافتن است. آی‌بی‌ام نیز تصمیم گرفت خیلی زود «ظرف یک سال» وارد این بازار شود.

اشتراک زمان پردازش در سطح پایه

«کاربری آسان برای مبتدیان». این اولین اصل از هشت اصل طراحی بود که در ساخت سیستم DTSS مد نظر بود. سیستم DTSS که هم برای کاربران کاربلد و هم کاربران مبتدی طراحی شده بود از زبان برنامه‌نویسی بیسیک بهره می‌برد؛ زبان بیسیک بعدها روی طیف گسترده‌ای از کامپیوترها، از ریزکامپیوترها تا کامپیوترهای بزرگ، قابل‌اجرا بود.

جان جی. کمنی و توماس ای. کورتز

بیسیک یکی از اولین زبان‌های برنامه‌نویسی ست که برای مبتدیان طراحی شد. ابتدا در دهۀ 1960 از آن استفاده می‌شد، اما بعدها در دهه‌های 1970 و 1980 که کامپیوترهای شخصی وارد بازار شدند، دوباره مورد توجه قرار گرفت. کماکان برخی برنامه‌نویس‌های حرفه‌ای برای توسعۀ نرم‌افزار از «گویش»های (Dialect) مدرن بیسیک، مثل ویژوال بیسیک (Visual Basic)، استفاده می‌کنند.

دانشجویان دارتموث در حال کار با زبان بیسیک

سیستم اشتراک زمان پردازش جنرال الکتریک در تبلیغات دارتموث

در 1968 سیستم اشتراک زمان پردازش دارتموث دیگر روی کامپیوترهای نسل دوم جنرال موتورز کار می‌کرد. جنرال موتورز به این دلیل در حوزۀ اشتراک زمان پردازش زودتر آغاز به فعالیت کرد که آی‌بی‌ام نپذیرفت از توسعۀ سیستم دارتموث پشتیبانی کند.

کتاب آموزشی زبان بیسیک، با عنوان «حالا حتی تو هم می‌توانی برنامه‌نویس شوی».

جنرال موتورز زبان برنامه‌نویسی بیسیک را تبلیغ می‌کرد تا فروش کامپیوترهایش بالاتر بروند.

پایانۀ ویدئویی Datapoint 3300

در اواخر دهۀ 1960 پایانه‌های ویدئویی با قابلیت ویرایش درصفحه (on screen editing) به تدریج جایگزین پایانه‌های الکترومکانیکی برای سیستم‌های اشتراک زمان پردازش شدند.