تجارت الکترونیکی
گلفروشی زنجیرهای 1-800-Flowers
این گلفروشی زنجیرهای که در نیویورک واقع بود در 1992 در بستر کامپیوسرو آنلاین شد و در 1995 یکی از اولین فروشگاههای صاحب وبسایت بود. در 2001 یک شرکت سهامی عام شده بود که بالغ بر 385 میلیون دلار میارزید.
خرید از راه دور
فناوری تلگراف که در دهۀ 1840 راهاندازی شد بازار تراکنشهای پستی از راه دور را، که در آن دوره در حال رشد بود، الکتریکی کرد. از طریق تلگراف تراکنشهای مالی و قیمتهای حدودی مخابره میشد. تلگرافهای سهام را میتوان اولین ماشینهای تجارت الکترونیکی دانست. وسترن یونیون (Western Union) اولین شرکتی بود که در سال 1871 انتقال پول الکتریکی را برای مشتریاناش فراهم کرد. در دهۀ 1980 سیستمهای اطلاعاتیِ شبکهشده که قبل از وب راهاندازی شده بودند، ویترین فروشگاهها را وارد اتاق نشیمن خانهها کردند؛ مینیتل فرانسه در این حوزه پیشرو بود. خیلیها قبل از آشنایی با وب با تجارت الکترونیکی آشنا بودند و از طریق آن پرداختهای کوچک، پرداخت قبضها، تایید پرداخت و بسیاری کارهای دیگر را انجام میدادند. تجارت مبتنی بر وب به کندی آغاز شد، اما بعدها با شتاب عجیبی گسترش یافت.
تلگراف به رینگلینگ برادرز (Ringling Brothers)
تلگراف به ابزاری ضروری برای کسبوکارها تبدیل شده بود. مردم عادی صرفا هنگام اتفاقات مهم در زندگیشان تلگراف میزدند.
آغوش وب به روی کسبوکار گشوده است
شرکتها مردد بودند. از خودشان میپرسیدند آیا تجارت و کسبوکار میتواند در اینترنتی رونق بگیرد که در اصل دولت و دانشگاهها آن را ساختهاند و هر دو چندان با تجارت میانۀ خوبی ندارند. در 1993 درگاه جیانان (GNN; Global Network Navigator) که به دست او-رایلی ساخته شده بود تبلیغات آنلاین انجام میداد. در 1994 شرکت ایآیتی (EIT; Enterprise Integration Technologies) هزینۀ تاسیس کنسرسیوم کامرسنت (CommerceNet consortium) را تقبل کرد تا تجارت در بستر وب را تشویق کند؛ آنان در آن سال تراکنش امن از طریق کارت اعتباری را به نمایش گذاشتند. در 1995 سایتهای محتواهای بزرگسالانه و سایتهای قمار و شرطبندی به سودآوری زیادی رسیده بودند. عرضۀ سهام نتاسکیپ که با موفقیت خیرهکنندهای انجام شده بود و نیز موفقیت سایتهای فروش آنلاین مثل آمازون و ای-بِی (eBay) سرانجام کسبوکارهای مهم را متقاعد کرد که به پیروی از پیشروان این حوزه، وارد تجارت در بستر وب شوند.
تبلیغات در جیانان
وبسایت جیانان در 1993 تبلیغات در بستر وب را آغاز کرد؛ در این سایت تبلیغات در درون خود صفحات وب نشان داده میشد. سایت جیانان از دل سایتی بیرون آمده بود که روی مرورگر ویولا ساخته شده بود و بیشتر به نوعی کیوسک کتابفروشی شباهت داشت که «راهنمای استفاده از اینترنت» میفروخت.
هاتسیت، وایرد
هاتوایرد که در 1994 راهاندازی شد یکی از اولین مجلات تجاری تحت وب بود؛ این سایت بخشهای مختلفی داشت، از جمله هاتسیت (Hotseat) که به نوعی ضمیمۀ آنلاین نشریۀ وایرد (Wired) محسوب میشد. وایرد نشریهای پررنگولعاب بود که هم انقلاب وب را تبلیغ میکرد و هم تاریخچۀ آن را پیگیری میکرد.
سرصفحۀ کنسرسیوم کامرسنت
کامرسنت فنون و ابزارهای تجارت تحت وب را با همگان به اشتراک گذاشت و باعث رشد یکبارۀ تجارت تحت وب شد. اولین اعضایش را بانکهای مهم، تولیدکنندگان کامپیوتر، نتاسکیپ و سرویسهای آنلاین تشکیل میدادند.
آکشن وب (Auction Web) که بعدها به ای-بِی (eBay) تغییر نام داد
ای-بِی که در 1995 با نام آکشن وب تاسیس شد، سرفصل مهم جدیدی را در دنیای وب خلق کرد – یعنی حراج آنلاینِ اقلام گوناگون، از عتیقهجات گرفته تا البسۀ دسته دوم. رشد این سایت در دورۀ شکوفایی دات کام تقویت شد. در 2002 نیز شرکت PayPal را خرید.
مپکوئست (Mapquest)
در 1996 مپکوئست مجموعهای موجود از نقشهها و نرمافزارها را وارد وب کرد که در دهۀ 1980 تهیه و تولید شده بودند. این سایت یکی از اولین سایتهای فروش نقشه در وب بود. این شرکت از دهۀ 1960 در بازار فروش نقشه فعالیت داشت.
اینترلوتو (Interlotto)
این سایت بختآزمایی آنلاین که در 1995 راهاندازی شد جزو اولین سایتهای قمار اینترنتی بود که در آن میشد تراکنش آنلاین انجام داد. شرکت اینترلوتو در کشور کوچک لیختنشتاین واقع بود و درآمدهایش به خیریههای متعددی کمک کرد، به خصوص شاخهای از صلیب سرخ جهانی که در سوئیس واقع بود.
ولز فارگو (Wells Fargo)
بانکها اولین جاهایی بودند که شبکههای مرکزدار را به کار گرفتند؛ هم برای عقبۀ سیستم (مثل انتقال پول و دیگر تراکنشهای مالی) و هم نیازهای مشتریان (مثل خودپردازها، خدمات آنلاین مثل مینیتل و کامپیوسرو). اما هنوز وارد وب و اینترنت نشده بودند؛ چون وب و اینترنت شبکههای بدون مرکز و غیرتجاری بودند. ولز فارگو یکی از اولین شرکتهایی بود که وارد این حوزۀ جدید شد.
پِلَنت اوئِسیس (Planet Oasis)
در این درگاه خلاقانه یک شهر مجازی کار رابط کاربری را در وبسایت انجام میداد و کاربران از طریق آن در سایت گردش میکردند؛ آن را یکی از شعبههای فرعی سازندۀ کامپیوترهای شخصی، شرکت پاکارد-بل (Packard-Bell)، ساخته بود و چندین شرکت مهم به آن مجوز داده بودند. آن را میتوان بخشی از موج کوتاهمدت علاقه به رابطهای کاربری سهبعدی در وب دانست.
هرزنامه!
استفاده از اکثر سیستمهای پیامرسانی – مثل نامه، تلگراف و تلفن - هزینهبردار بود و به همین دلیل پیامهای ناخواسته خیلی کم بود. اما پیامرسانی در وب و اینترنت فرق داشت. در اواسط دهۀ 1990 ایمیل رویای بازاریابها را واقعیت بخشید: اینکه میتوانستند به صدها میلیون مشتری بالقوه به شکل مجانی پیام بدهند. هزینۀ این کار بسیار پایین بود و حتی اگر درصد پاسخدهی نیز پایین میبود باز هم سودآوری خیلی بالایی داشت.
«هرزنامۀ» تلگرافی
این یکی از قدیمیترین نمونههای پیامهای الکترونیکی ناخواسته است. اما ارسال تلگراف گران بود و باعث میشد هرزنامۀ تلگرافی چندان گسترش نیابد.
تبلیغ اسپم
در یکی از کمدیهای کوتاه مونتی پایتون (Monty Python) اسم کنسرو گوشت بیش از 100 بار تکرار میشود. در دهۀ 1980 واژۀ اسپم معنای امروزیاش را به خود گرفت و برای اشاره به پیامهای آنلاین ناخواسته و تکراری به کار میرفت.
اولین هرزنامه در آرپانت (ARPANET)
در 1978 گری ثورک، بازاریاب شرکت دِک، با فرستادن ایمیلهای ناخواسته یک مدل کامپیوتر جدید را تبلیغ کرد.